İzmir’in Selçuk ilçesinde birçok özel tarihi yapı yer almaktadır. Bunlardan biri de Ayasuluk Kale Sarnıçlarıdır. Kente hakim bir konumda bulunan bu kalenin içerisinde yer alan sarnıçlar, yüzyıllar boyunca insanların su ihtiyaçlarını karşılamıştır.
Sarnıçlarda Aydınoğulları Beyliği Kalıntıları
İç Kale’de bulunan Türk dönemi sarnıçlarının toplamda 5 adet olduğu bilinmektedir. İkisi batı kapısı yanında, diğer ikisi doğu kapısı yanında bitişik olarak inşa edilmiştir. Ayrıca, İç Kale’nin en üst noktasında sarnıca dönüştürülmüş bir bazilikanın apsis bölümü yer almaktadır. Bu sarnıçlar, iç kısımları kuvvetli bir harçla sıvanmış ve Aydınoğulları Beyliği Dönemi’ne aittir. Taş döşemeli yoldan gelen yağmur sularının yanı sıra tonozlardaki yağmur suları ile de beslenmektedirler. Batı girişi kuzeyindeki batı sarnıçlarının, diğerlerine göre daha küçük olduğu gözlemlenmiştir. Halen kazı çalışmaları devam eden bu sarnıçların, 1800’lü yıllarda askerlerin su içtiği alanlar olarak kullanıldığı, kazılarda bulunan lüle parçalarından anlaşılmaktadır. Büyük sarnıcın batısında, Takip Kapısı Doğu Kulesi ile bağlantılı bir dizi oda (11. yüzyıla ait) ve bir küçük sarnıç daha gün yüzüne çıkarılmıştır.
Bizans Döneminden de İzler Var
St. Jean Kilisesi civarında, dış kalede, su kemerleri yakınlarında ve iç kalede olmak üzere Ayasuluk Tepesi’nde en az beş adet Bizans dönemi sarnıcı tespit edilmiştir. Bunlardan yeni bulunan büyük sarnıç ile sur dışındaki sütunlu sarnıç, Selçuk ilçesi içindeki su kemerleriyle taşınan Şirince Kaynak Suyu’ndan, diğerleri ise yağmur sularıyla beslenmektedir. Bu sarnıçlar, kilise, piskoposluk sarayı ve manastır gibi yapıların su ihtiyacını karşılıyordu. Doğu girişinin kuzeyinde, sur duvarına bitişik olan sarnıç, yere gömülü ve farklı bir mimariye sahiptir. Bu sarnıç, üstündeki bazilika ile birlikte yağmur sularıyla beslenmektedir.
5. Yüzyıla Kadar Uzanan Tarih
İç Kale’nin en üst kısmında, Kale Hamamı ve üstü beşik tonozla örtülü bir sarnıç hâlâ ayaktadır. Türk döneminde sarnıç haline getirilen bu tonozlu yapı, aslında Erken Bizans Dönemi’ne (5. yüzyıl) ait bir bazilikanın doğu (apsis) bölümüdür. Nef bölümü tamamen yıkık olan bazilikanın apsisinin iki yanında, haçın kolları şeklinde odalar bulunmaktaydı. Büyük sarnıcın batısında, Takip Kapısı Doğu Kulesi ile bağlantılı bir dizi oda (11. yüzyıla ait) ve bir küçük sarnıç daha açığa çıkarılmıştır.
