İzmir’in Bergama ilçesine bağlı Tekke Köyü sınırlarında konumlanan Sarı Dede Türbesi ve Mezarlığı, hem ilginç konumu hem de kimliği belirlenemeyen mezarları ile dikkati çekiyor. Bu yapının Bektaşi inancıyla bağlantılı olabileceği düşünülüyor.
Sarı Dede Türbesi nerede?
Sarı Dede Türbesi, İzmir–Bergama karayolu üzerinde, Zeytindağ-Çandarlı kavşağından yaklaşık 2-3 kilometre mesafede yer alan bir yolun sonunda, tepelik bir alanda bulunmaktadır. Türbe, Tekke Köyü’ne ait bir mezarlığın içinde yer alıyor ve bu mezarlık günümüzde köy halkı tarafından aktif olarak kullanılmakta.
Sarı Dede Türbesi'nin yapısı
Türbenin girişi, yuvarlak kemerli blok taşlarla inşa edilmiştir. İç mekân iki ayrı bölümden oluşmakta, malzeme olarak düzgün kesme taşlar ve aralarında tuğlalar kullanılmıştır. Girişin sağ tarafında, dikdörtgen formlu bir taş söveli pencere bulunmakta ve üzerine yuvarlak bir çiçek rozeti yerleştirilmiştir. Ayrıca, girişin her iki yanında birer pencere daha mevcuttur. Türbenin iç kısmında ve çevresinde çeşitli mezarlar, eski mezar taşları ve yoğun seramik kalıntıları gözlemlenmektedir.
Sırlarla dolu türbe
Yapıda herhangi bir kitabeye rastlanmamaktadır. Türbe içerisinde, kapının sağında ve solunda birer, karşısında üç ve sağ tarafta ayrı bir bölümde üç mezar daha bulunmaktadır. Ancak bu mezarların kimlere ait olduğu hakkında bir bilgi mevcut değildir.
Sarı Dede Türbesi’nin, Anadolu ve Balkanlar’da birçok makam ve yatırla temsil edilen Sarı Saltık veya Sarı İsmail Sultan kültüyle ilişkili olabileceği düşünülmektedir. Her iki isim de Bektaşi inancı içinde önemli bir yere sahiptir. Sarı Saltık’ın 13. yüzyılda yaşamış bir Türkmen evliyası olduğu, Anadolu’dan Dobruca’ya göç ettiği ve Balkanlar’daki birçok kentte türbesinin bulunduğu bilinmektedir. Sarı İsmail Sultan ise özellikle Batı Anadolu'da saygı gören bir başka Bektaşi figürü olarak tanınmaktadır. Bergama’daki Sarı Dede Türbesi’nin de bu iki kültle bağlantılı bir makam türbesi olabileceği öngörülüyor.
Mimari olarak özgün plan şeması ve zengin mukarnas işçiliği ile dikkat çeken bu türbe, günümüze kadar büyük ölçüde korunmuş bir şekilde ulaşmıştır.
Sarı Dede Türbesi'ne özel araç ile ulaşım
İzmir merkezden özel araç ile Sarı Dede Türbesi'ne gitmek isteyenler, Çandarlı Yolu üzerinden Namık Kemal Cd. boyunca ilerleyerek yolculuk yapabilir. Daha sonra, Çandarlı hedefine gitmek için Bergama Cd. rotasını takip ederek Zeytindağ Çandarlı'ya ulaşabilirsiniz. Zeytindağ Çandarlı kavşağından 2-3 km ilerledikten sonra sağa dönerek, tepe üstünde bulunan Sarı Dede Türbesi’ni bulabilirsiniz.
Sarı Dede Türbesi'ne ESHOT ile nasıl gidilir?
İzmir merkezden toplu taşıma ile Sarı Dede Türbesi'ne ulaşmak isteyenler, İZBAN ile Aliağa yönüne giden trene binerek Aliağa'da inebilir. Buradan kalkan 835 Bergama-Aliağa Aktarma Merkezi ESHOT otobüsüne binip son durakta inmelisiniz. Duraktan hareket eden 842 numaralı ESHOT hattını kullanarak Zeytindağ Giriş durağında inerseniz Zeytindağ Çandarlı’ya kolayca ulaşabilirsiniz. Ardından, şehir içinden kalkan minibüsler veya taksi ile Sarı Dede Türbesi'ne geçebilirsiniz.
