Emek Partisi (EMEP) milletvekilleri İskender Bayhan ve Sevda Karaca, İzmir'in Aliağa ilçesinde bulunan gemi söküm tesislerindeki iş kazaları, meslek hastalıkları ve çevre kirliliği ile ilgili Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan'a yazılı bir soru önergesi sundu.
Önergede, bölgede uzun yıllardır devam eden ihlallere dikkat çekilerek, asbest ve ağır metal maruziyeti, sahte “gaz-free” belgeleri, yetersiz koruyucu önlemler, ölümle sonuçlanan iş kazaları ve etkisiz denetimlerin kamu sağlığını ciddi şekilde tehdit ettiği ifade edildi.
Aliağa: Emek ve Ekoloji Kıyımı Alanı Oldu
Milletvekili Bayhan, önergesinde Avrupa ve Kuzey Amerika'dan sökülmek amacıyla getirilen, yüksek oranda asbest ve zehirli atık içeren gemilerin Aliağa'da düşük maliyetli işgücü ve denetimsiz koşullarda parçalandığını, bunun sonucunda işçilerin ağır meslek hastalıklarına ve ölüm riski taşıyan kazalara maruz kaldığını belirtti.
İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi’nin verilerine göre, yalnızca 2013-2022 yılları arasında Aliağa’da en az 97 işçinin yaşamını yitirdiği, bu ölümlerin %28’inin doğrudan gemi söküm sektöründe meydana geldiği kaydedildi. Bayhan, bu verilerin Türkiye ortalamasının yaklaşık 30 katı olduğunu vurguladı.
Ölümle Sonuçlanan Olay
Bayhan, 31 Ağustos 2023 tarihinde Işıksan Gemi Söküm Tesisi’nde hayatını kaybeden 58 yaşındaki işçi İbrahim Karakaya’nın ölümünü hatırlatarak, Norveç bandıralı petrol platformunun sökümünde gaz ölçümleri yapılmadan işçilerin gemiye sokulduğunu, bu nedenle Karakaya’nın azot ve argon gazları nedeniyle fenalaşarak yaşamını yitirdiğini, üç işçinin daha yoğun bakımda tedavi edildiğini aktardı. Bilirkişi raporlarının, olay yerinde gaz ölçümü, risk analizi ve acil durum planı olmadığını ortaya koyduğunu ifade etti.
Tehlikeli Maddeler Konusunda Uyarılar
Önergede, asbest, kurşun, cıva, PCB, petrol kalıntısı gibi zararlı maddelere maruz kalan işçilerin mezotelyoma, akciğer kanseri, kurşun zehirlenmesi ve silikozis gibi ölümcül hastalıklara yakalandığına dikkat çekildi. Ayrıca bu maddelerin rüzgar ile çevre köylere dağıldığı ve bölge halkının da sağlık açısından büyük bir tehdit altında olduğu vurgulandı.
12 Maddelik Soru Listesi Bakanlığa İletildi
Milletvekilleri, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan'dan aşağıdaki sorulara yanıt talep etti:
- Son dönemde meydana gelen ölümcül iş kazalarının soruşturma sonuçları nelerdir?
- 2013-2024 döneminde iş cinayetleri ve yaralanmalara dair raporlar halka açıklanacak mı?
- İbrahim Karakaya'nın ölümü ile ilgili idari ve cezai bir süreç başlatıldı mı?
- Işıksan tesisine yapılan yaptırımlar nelerdir?
- Bakanlık kayıtlarında yer alan meslek hastalığı ve iş cinayeti istatistikleri nelerdir?
- 2021 yılındaki benzer iş cinayeti sonrası alınan önlemler neler olmuş, neden yeni ölümlerengellenememiştir?
- Sektöre özel bir denetim planı mevcut mudur?
- İşçilere düzenli sağlık taraması yapılmakta mıdır? Bulgular nelerdir?
- Yaralı işçilerin “şikayetçi değilim” beyanlarının geçim kaygısından kaynaklandığı gerçeği nasıl değerlendirilmektedir?
- Aliağa'da kalıcı bir denetim ve yaptırım sistemi kurulması planı var mıdır?
- Sahte gaz ölçüm belgeleri tespit edilmiş midir ve buna karşı uygulanan yaptırımlar neler olmuştur?
- Asbest ve diğer zararlı maddelere yönelik özel tazminat ve izleme mekanizması neden uygulanmamaktadır?
Bayhan: “İşçilerin Hayatı Patronların Kârına Feda Edilemez”
Önergeyle ilgili açıklama yapan İskender Bayhan, “İşçilerin hayatı patronların maliyet kâr hesaplarına feda edilemez. Bakanlık, Aliağa’daki ihmaller zincirini artık görmezden gelemez. Hem işçilerin hem de halkın sağlığı korunmalı, etkili bir denetim ve yaptırım süreci başlatılmalıdır” dedi.
