İzmir Büyükşehir Belediyesi, artan orman yangınlarına karşı veri odaklı önlemler alma çalışmalarını sürdürüyor. İzmir Planlama Ajansı’nın (İZPA) yayımladığı “İzmir’de Orman Yangını Riskinin Mekânsal Analizi” başlıklı rapor, yangın tehlikesine karşı detaylı bir risk haritası sundu.
İzmir’in Yüzde Elli Biri Yangın Tehlikesiyle Karşı Karşıya: İZPA Önemli Bölgeleri Duyurdu
Mevsim normallerinin üzerindeki sıcaklıklar sebebiyle İzmir, uzun süre orman yangınları ile mücadele etti. Yangınlar yerleşim alanlarını da tehdit ederken, İzmir için önemli bir risk oluşturmayı sürdürüyor. İzmir Planlama Ajansı (İZPA) tarafından hazırlanan bu rapor, yangın tehlikesine dikkat çekiyor. Raporda, İzmir genelinde artan kuraklık, insan etkileri ve iklim değişikliği nedeni ile orman yangınlarının sıklığı ve etkisinin önemli ölçüde arttığı vurgulandı. Bu doğrultuda, İzmir Planlama Ajansı, il genelindeki orman yangını riskini mekânsal olarak haritalamak amacıyla kapsamlı bir analiz gerçekleştirdi.
Değerlendirme Kriterleri Belirlendi
Son yıllarda, Çok Kriterli Karar Analizi (ÇKKA) yöntemleri özellikle Analitik Hiyerarşi Süreci (AHS) ile birlikte orman yangını risk değerlendirmelerinde Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) ile entegre olarak yaygınlık kazandı. Çalışmada, İzmir’e özgü mekânsal bir orman yangını riski modeli geliştirildi ve bu modelde AHS temelli karar destek yapısı CBS ortamında uygulandı. Modelde yer alan veriler, orman örtüsü, eğim, bakı, sıcaklık, nem, rüzgar ve yerleşim alanlarının yanı sıra tarım arazilerine yakınlık gibi çevresel ve insan kaynaklı faktörler açısından değerlendirildi. Her bir parametre, orman yangını üzerindeki etkisi açısından incelenip, literatürdeki mevcut çalışmalar doğrultusunda ağırlıklandırılarak analiz sürecine dâhil edildi.
Orman Yangını Risk Haritası Hazırlandı
Elde edilen veriler doğrultusunda nihai orman yangını risk haritası hazırlandı. İzmir’in yüzölçümünün yaklaşık yüzde 43’ü orta risk, yüzde 33’ü yüksek risk, yüzde 7’si ise çok yüksek risk grubunda yer aldı. Riskin yoğunlaştığı bölgeler genellikle kırsal-kentsel geçiş noktalarında, kızılçam ormanlarının bulunduğu, eğimli ve sıcak alanlar olarak tespit edildi. Ayrıca, insan etkisinin yoğun olduğu tarım yapılan bölge çevreleri de riskli alanlar olarak nitelendirildi.
Yangınlarla Mücadelede Önemli Bilgi
Haziran 2025’te ortaya çıkan Mordoğan, Foça (Yeniköy), Gaziemir-Buca ve Seferihisar yangınlarının sonuçları, bu felaketlerin büyük ölçüde modeldeki yüksek risk sınıflarıyla örtüştüğünü göstermektedir. Çalışma, İzmir merkeze alınarak orman yangını önleyici stratejilerin geliştirilmesi, erken uyarı sistemlerinin güçlendirilmesi ve müdahale kapasitesinin artırılması açısından yol gösterici bir karar destek aracı sunmayı hedefliyor.
Yangın Riski Altındaki Yapıların Mekânsal Dağılımı Belirlendi
Yapılan çalışmalar kapsamında üretilen yangın risk haritasına dayanarak, yangının yayılma potansiyelinin oldukça yüksek olduğu bölgeler referans alınarak 250 metrelik bir tampon alan tanımlandı. Bu alanlar, yangının sıklıkla yayılabileceği yerler olarak “Etki Alanı” olarak adlandırıldı. Etki alanı içindeki yapılar ve eğitim, sağlık gibi kritik altyapı unsurları, CBS ortamında çakıştırılarak değerlendirildi. Böylece, yangın riski altındaki yapıların ve altyapı unsurlarının mekânsal dağılımı ortaya kondu. Bu analiz, mevcut riskin mekânsal olarak belirlenmesinin yanı sıra, yangın riskine karşı en savunmasız alanların önceliklendirilerek müdahale süreçlerine yönelik bir temel oluşturuyor.
Risk Haritasında Sürekli Güncellemeler Yapılacak
Orman yangını risk analizi çalışması, sabit bir harita olmaktan ziyade dinamik bir değerlendirme süreci üzerine kurulmuştur. Özellikle yangın sonrası bölgelerin tespiti ve bu alanlardaki risk profilindeki değişimlere göre risk haritası periyodik olarak güncellenmektedir. Yangından etkilenen alanlardaki risk seviyeleri sıfıra düşerken, çevresel koşullar ve insan etkileri göz önünde bulundurularak diğer bölgelerdeki risk dağılımı tekrardan analiz edilmektedir.
