Türkiye, 2015-2024 döneminde askeri harcamalarını %110 oranında artırdı. Ülkenin geçen yılki askeri harcamaları, bir önceki yıla göre %12 artarak 25 milyar dolara ulaştı. Geçtiğimiz yıl, 100’den fazla ülkenin askeri harcamalarını artırması ise dikkat çekici bir durum oldu. Almanya, dünya genelinde en çok askeri harcama yapan ülkeler arasında yer almaktadır. Gazze’deki askeri saldırılarını sürdüren İsrail’in askeri harcamaları ise %65 artışla 46,5 milyar dolara ulaştı.
Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü (SIPRI), 2024 yılına ait küresel askeri harcamalar raporunu yayımladı.
Raporda, küresel askeri harcamaların 2024’te bir önceki yıla göre reel %9,4 artışla 2 trilyon 718 milyar dolara ulaşarak, tarihsel olarak en yüksek seviyeye çıkacağı belirtiliyor. Geçen yılki artışta Avrupa ve Orta Doğu’daki askeri harcamaların büyük yükselişinin etkili olduğu ifade edildi.
Raporda ayrıca, küresel askeri harcamaların son 10 yılda aralıksız arttığı ve geçen yıl Soğuk Savaş’ın sona ermesinden bu yana en yüksek yıllık artışın kaydedildiği bildirildi. Küresel olarak kişi başına düşen askeri harcama, 334 dolara çıkarak 1990’dan bu yana en yüksek seviyeye ulaştı.
Türkiye’nin Askeri Harcamaları %110 Arttı
Türkiye’nin 2015-2024 yılları arasındaki askeri harcamalarının %110 oranında artış gösterdiği raporda belirtildi. Ülkenin geçen yılki askeri harcamaları, bir önceki yıla göre %12 artarak 25 milyar dolar seviyesine ulaştı.
SIPRI raporunda, geçtiğimiz yıl askeri harcamaların dünya genelinde yükseldiği, özellikle Avrupa ve Orta Doğu’da belirgin artışlar görüldüğü vurgulandı.
Geçen yıl Malta hariç olmak üzere tüm Avrupa ülkelerinin askeri harcamalarını artırdığı ifade edildi. Ukrayna’daki savaş ve ABD’nin NATO ittifakına olan bağlılığına dair şüpheler, Rusya’nın da içinde bulunduğu Avrupa’daki askeri harcamaların %17 oranında artmasına yol açtı.
2024 yılında en çok askeri harcama yapan beş ülke arasında ABD, Çin, Rusya, Almanya ve Hindistan yer alacak ve bu beş ülkenin harcamaları, küresel askeri harcamaların %60’ını oluşturacak.
Almanya Yeniden Silahlanıyor
Raporda, geçen yıl 88,5 milyar dolarlık harcama gerçekleştiren Almanya’nın, küresel askeri harcamalar sıralamasında ön plana çıktığı belirtiliyor. Almanya, yıllık harcamalarını %28 oranında artırarak Hindistan’ı geride bırakarak, ilk kez 4. sıraya yerleşti. Ayrıca, Almanya’nın 2015-2024 dönemindeki harcamaları %89 artış göstermiştir.
Rusya’nın askeri harcamaları ise 2024 yılında %38 artış göstererek 149 milyar dolara ulaşması bekleniyor. Bu rakam, Rusya’nın Gayri Safi Yurt İçi Hasılasının %7,1’ine denk gelmektedir.
Rusya ile çatışma halinde olan Ukrayna’nın askeri harcamaları, geçen yıl %2,9 artarak 64,7 milyar dolara ulaştı. Devam eden savaş nedeniyle Ukrayna ekonomisinin yaşadığı olumsuz etki nedeniyle bu miktar, ülkenin 2024 GSYH’sinin %34’ünü oluşturacaktır. Ukrayna’nın toplam askeri harcamalarının, Rusya’nın harcamalarının %43’üne tekabül etmesi dikkati çekiyor.
İsrail’in Askeri Harcamaları %65 Arttı
Gazze’de yürütülen saldırılarla gündeme gelen İsrail’in askeri harcamaları, geçen yıl %65 oranında artarak 46,5 milyar dolara ulaştı. SIPRI, bu durumu “1967 yılındaki Altı Gün Savaşı’ndan bu yana en yüksek yıllık artış” olarak değerlendirdi.
İran’ın askeri harcamaları ise %10 azalarak 7,9 milyar dolara düştü. Raporda, “Yaptırımların etkisi, İran’ın harcamalarını artırma kapasitesini ciddi şekilde sınırlandırdı.” ifadesi yer aldı.
Birleşik Krallık’ın askeri harcamaları ise %2,8 artarak 81,8 milyar dolara çıkarken, Fransa’nın askeri harcamaları %6,1 artışla 64,7 milyar dolara ulaştı.
Suudi Arabistan, 80,3 milyar dolarlık askeri harcaması ile 2024 yılında Orta Doğu’nun en büyük, dünyanın ise yedinci en büyük askeri harcama yapan ülkesi konumuna geldi.
ABD’nin Askeri Harcamaları NATO’nun %66’sını Oluşturdu
ABD’nin askeri harcamaları, 2024 yılında bir önceki yıla göre %5,7 artış göstererek 997 milyar dolara ulaştı. Ülkenin askeri harcamaları, 2015-2024 döneminde %19 oranında yükseldiği raporlandı.
Raporda, ABD’nin askeri harcamalarının toplam küresel askeri harcamaların %37’sini ve toplam NATO askeri harcamalarının ise %66’sını oluşturduğuna dikkat çekildi.
Geçen yıl, çoğu Avrupa ülkesi askeri harcamalarını artırırken, bu ülkelerin NATO içindeki toplam payları, son 11 yılın en yüksek seviyesi olan %30’a ulaştı.
SIPRI’nin raporunda, “2024 yılı itibarıyla, Rusya-Ukrayna savaşı askeri harcamaları artırmayı sürdürerek Avrupa’daki askeri harcamaları Soğuk Savaş sonrasında kaydedilen seviyenin ötesine taşımaktadır.” şeklinde ifadeler yer aldı.
Raporda, Çin’in askeri harcamalarının 2015-2024 dönemi arasında %59 arttığı ve geçen yıl da %7 yükselerek 314 milyar dolara çıktığı tahmin ediliyor.
Hindistan’ın askeri harcamalarının geçen yıl %1,6 artışla 86,1 milyar dolara ulaştığı ve 2015-2024 döneminde %42 oranında yükseldiği belirtildi.
SIPRI Askeri Harcamalar ve Silah Üretim Programı Kıdemli Araştırmacısı Xiao Liang, geçtiğimiz yıl 100’den fazla ülkenin askeri harcamalarının arttığını vurguladı.
Liang, “Hükümetler, genellikle diğer bütçe alanları pahasına askeri güvenliğe giderek daha fazla öncelik verdikçe, bu ekonomik ve sosyal ödünleşmelerin önümüzdeki yıllarda toplumlar üzerinde önemli etkileri olabileceğini” belirtti.
SIPRI, 1966 yılında kurulduğundan bu yana çatışma, silahlanma, silah kontrolü ve silahsızlanma gibi alanlarda kapsamlı araştırmalar, raporlar ve analizler hazırlamaktadır.
