1508 yılına dayanan Çeşme Kalesi, Sultan II. Beyazıt döneminde Aydın Valisi Mir Haydar tarafından Mimar Ahmet oğlu Mehmet'e inşa edilmiştir. Bazı kaynaklarda kalenin 14. yüzyılda Cenevizliler tarafından yapıldığı öne sürülse de, bu konuda kesin bir kanıt mevcut değildir. 17. yüzyılda Çeşme Deniz Savaşı sırasında tahrip olan kale, 18. yüzyılda restore edilmiştir.
Mimari Özellikler ve Tarihi Kitabe
Kesme taştan inşa edilmiş olan kale, dört burçlu ve iki sırt burcuna sahip bir yapıdadır. H.914 (1508) tarihli kitabesi günümüze kadar ulaşmıştır. Kitabede yer alan “hoş âbâd” ifadesi, ebced hesabıyla inşa tarihini göstermektedir. Evliya Çelebi’nin Seyahatnamesi'nde de ayrıntılı olarak anlatılan kalenin, deniz ve kara savunması son derece güçlüydü.
Kale içerisinde denize bakan evler, cami, hendekler ve iki büyük tabya bulunmaktadır. Tarih boyunca birçok saldırıya uğrayan kale, özellikle Osmanlı döneminde onarılarak yeniden muhafızlarla donatılmış ve savunma açısından güçlendirilmiştir.
Müze ve Kültürel Etkinlikler
Günümüzde Çeşme Kalesi, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından işletilmekte olup 1965 yılında müze olarak halkın ziyaretine açılmıştır. Müzede, Topkapı Sarayı’ndan getirilen ateşli ve kesici silahlar sergilenmektedir. Bunun yanı sıra, Erythrai (Ildırı) antik kentinden getirilen eserlerle birlikte kale, Türkiye’nin ikinci sualtı arkeoloji müzesi unvanına sahiptir.
Her yıl düzenli olarak gerçekleştirilen Uluslararası Çeşme Müzik Yarışması da Çeşme Kalesi’nde yapılmaktadır. Tarihi dokusu, deniz manzarası ve kültürel etkinlikleri ile Çeşme Kalesi, hem tarih hem de turizm meraklılarının gözde destinasyonlarından biri olmaya devam etmektedir.
Çeşme Kalesi’ni Ziyaret Etmek İçin İpuçları:
- Liman alanı, büyük gemilere güvenli bir demir yeri sağlar.
- Batı, karayel ve yıldız rüzgârlarına karşı dikkatli olunmalıdır.
- Ziyaret sırasında müze ve arkeoloji sergilerini gezmeyi unutmayın.
- Çeşme Kalesi, hem tarihi hem de kültürel etkinlikleriyle Ege’nin en önde gelen turistik duraklarından biridir.
