İzmir Karşıyaka'daki Ferik Osman Paşa Camii avlusunda yer alan Zübeyde Hanım'ın anıt mezarı, Atatürk’ün annesine duyduğu derin saygının bir temsilcisi olarak 1940 yılında inşa edilmiştir. Her yıl binlerce vatandaş bu anıtı ziyaret etmektedir.
İzmir’in Karşıyaka ilçesi, Zübeyde Hanım Caddesi üzerinde yer alan Ferik Osman Paşa Camii'nin avlusunda, Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün annesi Zübeyde Hanım’ın anıt mezarı bulunmaktadır. Tarihi ve manevi değeri yüksek olan bu anıt, hem İzmir halkı hem de Türkiye’nin dört bir yanından gelen ziyaretçiler için önemli bir durak niteliği taşımaktadır.
Zübeyde Hanım’ın Anıt Mezarı Ne Zaman Yapıldı?
Zübeyde Hanım’ın mezarı, 1940 yılında İzmir Belediyesi tarafından yaptırılmıştır. Anıtın yapımında, dönemin İzmir Belediye Başkanı Dr. Behçet Uz'un yanı sıra, Başbakan Refik Saydam ve Atatürk’ün yakın arkadaşlarından Hasan Rıza Soyak da önemli bir rol üstlenmiştir. Anıt mezarın inşası, Atatürk’ün vasiyetine uygun şekilde sade ve zarif bir tarzda gerçekleştirilmiştir.
Atatürk’ün Vasiyeti: Sadelikten Yanadır
Zübeyde Hanım, 1923 yılında vefat ettiğinde, mezarı bir çiçek bahçesinin ortasında yer alıyordu. Atatürk, annesine gösterişli bir anıt yapılması yönündeki teklifleri her zaman geri çevirmiştir. O, annesine olan saygısını abartıdan uzak, zarif bir biçimde ifade etmeyi tercih etmiştir.
Pembe Kaya Üzerindeki Anlamlı Yazıt
Atatürk’ün ölümünden sonra, mezarın çevresi yeniden düzenlenerek, Küçük Yamanlar Dağı’ndan getirilen pembe renkli özel bir kaya mezarın üzerine yerleştirilmiştir. Bu kayanın üzerinde “Atatürk’ün annesi Zübeyde burada gömülüdür. Ölümü 1923” yazısı bulunmaktadır. Mezarın orijinal taşı ise günümüzde İzmir Arkeoloji Müzesi'nde korunmaktadır. Bu taşta Osmanlıca şu ibare mevcuttur:
“Hüve’l-bâki. Türkiye Reis-i Cumhuru Gazi Mustafa Kemal Paşa Hazretlerinin vâlide-i muhteremeleri Zübeyde Hanım’ın ruhuna rızâen lillâhi’l-Fâtihâ.”
