İzmir Büyükşehir Belediyesi, İZKA ve Türk Kadınlar Birliği iş birliğiyle gerçekleştirilen “Basmane’de Yeniden Basma Atölyesi” projesi, 94. İzmir Enternasyonal Fuarı’nda tanıtıldı.
Basmane'nin Tarihsel Kimliği Gözler Önüne Seriliyor
İzmir Büyükşehir Belediyesi, Türk Kadınlar Birliği İzmir Şubesi ve İzmir Kalkınma Ajansı'nın ortak çalışmasıyla yürütülen bu proje, Basmane’nin tarihi kimliğini ön plana çıkarıyor. Kentin kültürüyle özdeşleşen basma üretim geleneği, bilimsel araştırmalar ve yenilikçi yöntemlerle geleceğe taşınıyor.
Üretim Kültürü Yaşatılacak
Proje çerçevesinde Pazaryeri Mahallesi’nde yer alan Fatma-Mustafa Hasdemir Binası, basma deneyim atölyesine dönüştürülecek. Bu bina, aynı zamanda bir kültür, eğitim ve paylaşım merkezi olarak da işlev görecek. Ustalar, zanaatkârlar, sanatçılar ve gençler burada bir araya gelerek üretim kültürünü yaşatmayı amaçlayacak. Atölye çalışmaları sayesinde kadınların ekonomik bağımsızlık kazanmaları hedeflenirken, Basmane’nin turizm potansiyelinin artırılması ve İzmir’in özgün desenleri çağdaş yöntemlerle yeniden yorumlanması sağlanacak. Ayrıca ekolojik üretim modelleri de desteklenecek.
“İzmir'de Tanınmasını Sağlama Amacı Güden Bir Proje”
Kültürel Mirasın Yönetimi ve Tanıtımı Şube Müdürü Ayşegül Güngören, basma zanaatının tarihsel önemine dikkat çekti. Güngören, “Basmane’ye adını veren basma zanaatının İzmir’de tanınmasını sağlamak istiyoruz. Ayrıca bir deneyim atölyesiyle üretime yönelik adımlar atmak hedefindeyiz. İzmir Kalkınma Ajansı ve derneklerin desteğiyle yola çıktık. Atölyemizi kurmaya başladık. Bu süreçte Basmane sakinlerini bilgilendirmek ve ilgi duyan kadınlarımıza eğitim vermek için yeni bir yolculuğa başladık. İEF’de projenin müjdesini vermek istedik. İlgi gördüğümüz için de memnunuz” şeklinde konuştu.
“Bu Kültür Çok Önemli”
Ayşegül Güngören, İzmir'deki tarihi kent merkezinin önemli bir bölümünü oluşturan Basmane’nin basma üretim merkezine de vurgu yaptı. “Osmanlı kaynaklarında kadınların başörtüsü olan çember tarzı örtülerin, yazmaların basıldığına dair bilgiler mevcut. Bazı Avrupa kaynaklarında ise Smyrna Kumaşı olarak bilinen ve İzmir'de üretildiği düşünülen top kumaşlar da bulunmaktadır. Bu, son derece önemli bir kültür. Osmanlı döneminde özel bir üretim biçimi olan basma, daha sonra ihraç ürünleri arasında yer almıştır. Bu konu üzerinde durulması gereken bir durum. Bu bilgilerin derlenmesi ve İzmir mirasının ön plana çıkarılması için çalışıyoruz. Projeye umut ve heyecanla başlıyoruz” şeklinde ifade etti.
Basma Üretim Tesisinin Tarihçesi
18. yüzyılda Basmane Garı’nın bulunduğu bölgede kurulan basma üretim tesisleri, İzmir’in ticaretinde önemli bir yere sahipti. 1850’li yıllarda kapanan fabrikadan sonra, Cumhuriyet döneminde Sümerbank ve Nazilli Fabrikası ile farklı bir üretim hattına yönelmiştir. Yeni proje, bu tarihi mirası günümüze taşıyarak Basmane’yi yeniden “basma” ile anılan bir merkez haline getirmeyi hedefliyor.
