Zamanın akışı, insanların deneyimledikleri en temel olgulardan biridir; geçmiş, şimdi ve gelecek arasındaki ayrım her zaman net bir şekilde hissedilir. Ancak, günümüzde ortaya çıkan bir bilimsel teori, zaman kavramının düşündüğümüzden daha yüzeysel olabileceğini ve belki de evrenin temel yapısında zamanın bulunmadığını öne sürüyor.
Bilim insanları, fiziksel süreçlerin tamamının kuantum düzeyindeki etkileşimlerden kaynaklandığını belirtiyor ve zaman algısının, bu dolanıklığın bir yanılsaması olma ihtimalini araştırıyor.
KUANTUM DOLANIKLIK
Cumhuriyet'te yer alan bir habere göre kuantum dolanıklık, birbirine bağlı parçacıkların aralarındaki mesafe ne olursa olsun anında birbirlerini etkilediği gizemli bir fiziksel durum olarak tanımlanıyor. Bu yeni teoriye göre zaman algısı, bu dolanıklığın nesneler ile bir referans saat arasındaki ilişkisi üzerinden şekilleniyor.
Eğer bir gözlemci “dolanmamış” bir saat ile bakıyorsa, evren donmuş bir manzara gibi, hiçbir değişimin yaşanmadığı bir ortam olarak görünabilir.
Bu kavram, zaman akışını evrenin doğal bir özelliği olarak değil, gözlemcinin kuantum etkileşimlerine nasıl dahil olduğuna bağlı bir durum olarak yorumluyor. Böylece zaman, evrenin temel taşlarından biri olmaktan çıkıp kuantum süreçlerin bir yan ürünü hâline geliyor.
MEYDAN OKUYAN BİR BAKIŞ
Albert Einstein, genel görelilik teorisinde zamanı mekânla iç içe geçmiş bir dokunun parçası olarak tanımlar. Kütle ve enerji, bu dokuyu bükerek zamanın akışını etkiler; güçlü bir yerçekimi alanında zaman daha yavaş geçer. Ancak kuantum mekaniği, zamanın işleyişini farklı bir biçimde ele alır: Zaman, denklemlere dışarıdan eklenen sabit bir parametre gibi ve esnek değildir.
Bu iki tezin oluşturduğu çatışma, fizikçilerin aklını uzun yıllar meşgul etmiş bir belirsizlik yarattı. Zamanı doğa yasalarının temelinden çıkaran bu yeni teori, belki de bu iki alanın sonunda ortak bir zemin bulmasını sağlayabilir.
