Bir liman kenti olarak dikkatleri üzerinde toplayan İzmir, sahip olduğu coğrafi konumu sayesinde yüzyıllar boyunca ticaret merkezi olarak öne çıkmıştır.
1838 yılında imzalanan anlaşma ile kente yabancı sermaye akışı hızlanmış ve bu durum sanayi alanında büyük bir hareketliliğe yol açmıştır. Alsancak Garı ile Şehitler bölgesi arasındaki ulaşım ağı, bu bölgeyi sanayi için oldukça cazip hale getirmiştir. Bu bağlamda Tuzakoğlu Un Fabrikası burada kurulmuştur.
Cumhuriyet’in ilk dönemlerine kadar bu isimle anılan yapı, 1908 yılında Osmanlı vatandaşı Yuan Tuzakoğlu ve Vasil İstefanidi’nin girişimleriyle un fabrikası olarak inşa edilmiştir. 1914 yılına gelindiğinde ise sadece un sektöründe değil, İzmir’in tüm sanayi işletmeleri arasında en büyük kuruluşlardan biri haline gelmiştir.
Ancak fabrika, İzmir’in kurtuluş günü olan 9 Eylül 1922’de üzücü bir olayla sarsılmıştır. İzmir’e giren ilk Türk süvari birliği, Halkapınar’daki Tuzakoğlu Fabrikası önünde yoğun ateşle karşılaşmış ve açılan ateş sonucu dört Türk askeri şehit olmuştur.
Bugün, o kahramanların hatırası, fabrikanın hemen yanında Cumhuriyet’in ilk yıllarında dikilen ve üzerinde “Vatan ve Namus” yazılı Dokuz Eylül Şehitler Abidesi ile yaşatılmaktadır.
1922 sonrasında İzmir Belediyesi’ne devredilen bina, bir dönem ekmek fabrikası olarak kullanılmış, sonraki yıllarda ise DGM ve TEK gibi farklı kurumlara ev sahipliği yaparak varlığını sürdürmüştür.
2006 yılında İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından hazırlanan restorasyon projesi, aynı yıl Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından onaylanmış, 2007-2008 yıllarında gerçekleştirilen restorasyon çalışmalarıyla yapının özgün dokusuna zarar veren eklemeler kaldırılmış ve tarihi bina yeniden hayata döndürülmüştür.
Günümüzde Tuzakoğlu Un Fabrikası, İzmir Büyükşehir Belediyesi’ne bağlı Meslek Fabrikası olarak hizmet vermeye devam etmekte ve İzmir’in hem sanayi geçmişine hem de eğitim geleceğine ışık tutmaktadır.
