Antalya 13. Asliye Hukuk Mahkemesi, Türk Medeni Kanunu’nun cinsiyet değişikliğiyle alakalı 40. maddesinin iptali için Anayasa Mahkemesi'ne başvuruda bulundu.
40. Maddeye İtiraz Edildi
Antalya 13. Asliye Hukuk Mahkemesi, cinsiyet değişikliği talebiyle açılan bir davada, ilgili yasal düzenlemenin anayasaya uygunluğunu sorguladı ve Türk Medeni Kanunu’nun 40. maddesinin birinci fıkrasının iptalini talep etti. Bu talep, Anayasa Mahkemesi'ne itiraz yoluyla iletildi.
Cinsiyet Değişikliği Ameliyatı Talebi
Elde edilen bilgilere göre, Antalya'da bir kadın, “transseksüel yapı sahibi olduğunu, cinsiyet değişikliğinin ruhsal sağlık açısından elzem olduğunu, atanmış cinsiyetinin kadın olmasına rağmen cinsel kimliğinin erkek olduğunu ve bu durumun sosyal ve iş yaşamında sorunlara yol açtığını” belirterek cinsiyet değişikliği ameliyatı için başvuruda bulundu.
Kadının Açtığı Dava Görüldü
Kadının açtığı davaya bakan Antalya 13. Asliye Hukuk Mahkemesi, bu talebi değerlendirmeden önce, cinsiyet değişikliği ile ilgili maddenin düzenlendiği Türk Medeni Kanunu’nun 40. maddesinin iptali istemiyle Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu.
Anayasa Mahkemesi'ne Taşındı
Mahkemenin başvurusunda, “Kanun maddesinin, bu açıdan kadın ve erkek arasındaki farklılığın temelini oluşturan Y kromozomunu ve onun cinsiyete dayalı etkilerini göz ardı ettiği, kendisinde Y kromozomu bulunmayan bir kişinin erkeklerden sayılabileceği, Y kromozomu taşıyan bir kişinin de kadınlardan sayılabileceği gibi bir durumun ortaya çıkabileceği” ifade edildi. Bu durumun toplumsal düzende sorunlara yol açabileceği ileri sürüldü.
Başvuruda, 40. maddenin mevcut haliyle Anayasa’nın 10. maddesinde yer alan “kanun önünde eşitlik” ilkesi ile 50. maddede belirtilen “kadınların çalışma şartları bakımından özel olarak korunması” ilkesine aykırı olduğu iddia edildi. Anayasa’nın 50. maddesi, “Kimse, yaşına, cinsiyetine ve gücüne uymayan işlerde çalıştırılamaz. Küçükler ve kadınlar ile bedensel veya ruhsal yetersizliği olanlar çalışma şartları bakımından özel olarak korunurlar” hükmünü içermektedir.
Yüksek Mahkeme, yapılan başvurunun ilk incelemesini tamamladı ve herhangi bir eksiklik tespit etmedi. Daha önce aynı maddenin ikinci fıkrasına ilişkin iptal talebini reddeden mahkeme, bu kez yalnızca birinci fıkra yönünden esastan bir inceleme gerçekleştirecek. Görüşme tarihi daha sonra belirlenecek.
40. Madde Nedir?
Türk Medeni Kanunu’nun 40. maddesinin birinci fıkrası, cinsiyet değişikliği talep eden bireyin mahkemeye şahsen başvurarak izin istemesini şart koşmakta; bunun için 18 yaşını doldurmuş, evli olmamak ve cinsiyet değişikliğinin ruh sağlığı açısından zorunlu olduğunu resmi sağlık kurulu raporuyla belgelemesi gerekmektedir.
