İzmir'deki cezaevlerinde yaşanan hak ihlalleriyle ilgili bilgiler veren İzmir Barosu Cezaevlerinden Sorumlu Yönetim Kurulu Üyesi Avukat Ceren Şen Tosun, özellikle çocuk cezaevlerindeki kapasite yetersizliğine dikkat çekti.
Tosun, cezaevlerinde koğuş kapasitesinin üzerinde mahpus bulunduğunu belirterek, “Mahpuslar ya yerde ya da ortak alanlarda yatıyor. Bazı koğuşlarda ise dönüşümlü olarak yatakları kullanıyorlar. 8 saat bir grup uyurken, diğer grup 8 saat sonra yatıyor. Çocuk cezaevlerindeki kapılar geceleri kilitlendiği için gece ortak alanda yatan çocuklar, sabah gardiyanlar kapıyı açana kadar mutfak, banyo ve tuvaleti kullanamıyorlar. Yetişkinler için de benzer bir durum söz konusu. Bir koğuşun kapasitesi 20 kişiyken, burada 30-35 kişi kalmaktadır,” dedi.
22 Saat Koğuşta Kalan Mahpuslar
Tosun, mahpusların beslenme konusundaki ciddi yetersizliklere de değinerek, “Koğuşlarda kişiye özel beslenme programı uygulanmıyor. Dış kantine bağımlı kalıyorlar ve bu kantin de yüksek fiyatlar sunuyor. Besin değeri düşük gıdalar veriliyor,” ifadesini kullandı. Havalandırma sürelerinin de yetersiz olduğunu belirten Tosun, “Özellikle yüksek güvenlikli cezaevlerinde mahpuslar yaklaşık 22 saat koğuşta kalıyor ve dışarıda konuşma imkanı neredeyse yok,” dedi.
Islah Çalışmalarında Eksiklik
Tosun, İzmir'deki cezaevlerinde son 6 aydır mahpusların hobi ve spor gibi faaliyetlerden mahrum bırakıldığını vurguladı: “Bu durum hem kapasite yetersizliğinden hem de cezaevi idarelerinin uyguladığı tecrit politikalarından kaynaklanıyor. Keyfi disiplin cezaları nedeniyle de mahpuslar bu faaliyetlerden mahrum kalıyor. Koğuş içinde daha önce izin verilen şeyler, cezaevi idaresinin keyfi uygulamalarıyla yasaklanabiliyor. Örneğin, mahpuslar yeterince güneş göremediği için ciddi sağlık sorunları yaşıyor. Cezaevine girip de sağlıklı çıkan hiç kimse yok. İddia ettikleri ‘ıslah’ ise yapılan uygulamalarla tamamen çelişiyor,” diye ekledi.
Kitap Okuma Sınırlamaları
Mahpusların kitap okuma haklarının da sınırlandığını belirten Tosun, “Yıllık 20 kitap hakkı var, bunlar verildiğinde diğerlerini almak mümkün değil. Koğuştan tahliye olanların kitaplarına bile el konuluyor. Kütüphaneler oldukça yetersiz,” ifadelerini kullandı.
Tedaviye Erişim Sorunları
Tosun, cezaevlerinde yaşanan en büyük sorunlardan birinin sağlık erişimi olduğunu vurgulayarak, “Hastaneye sevkler çok gecikiyor. Cezaevinde hastalanan bir mahpusun revire çıkması 1-2 ay alabiliyor. Hastaneye sevk için ise 6-7 ay beklemek gerekiyor. Sağlık hakkına erişim tamamen ortadan kalkmış durumda,” dedi. Ayrıca, hastaneye götürülürken çift kelepçe uygulaması olduğunun da altını çizdi.
Çocukların Eğitim Hakkı Gasp Ediliyor
Avukat Ceren Şen Tosun, çocuk mahpusların eğitim haklarının da elinden alındığını belirterek, “Çocuk cezaevleri oldukça kötü durumda. Yaklaşık 12 kişilik koğuşlarda 30 çocuk kalıyor. Eğitim için sadece sorun çıkarmayan çocuklar seçiliyor. Koğuşta bir hiyerarşi var; çamaşır yıkayan çocuk başka, temizlik yapan çocuk başka. Eğitim hakları da kısıtlanıyor,” dedi.
Atölye Çalışmaları Kaldırıldı
Tosun, Kırıklar ve Menemen cezaevlerinde hak ihlallerinin sürdüğünü belirtirken, Şakran Kadın Cezaevi'nde de kadın mahpusların atölye çalışmalarının kaldırıldığını söyledi. İzmir Barosu, geçtiğimiz aylarda Kırıklar F Tipi Kapalı Cezaevi ile ilgili bir rapor hazırlayarak kamuoyuyla paylaştı ve Menemen Kapalı Cezaevi için benzer bir raporu da yakın zamanda kamuoyuna sunacaklarını duyurdu.
