İzmir’in kalbinde yer alan Smyrna Antik Kenti'nde kazı çalışmaları tüm hızıyla sürerken, İzmir Büyükşehir Belediyesi de bu alana önemli yatırımlar yapmaya devam ediyor. Prof. Dr. Akın Ersoy’un liderliğinde yürütülen kazılarda, Antik Smyrna Tiyatrosu ve Roma dönemi hamamının gymnasium bölümü gün yüzüne çıkartılmaya çalışılıyor.
2012 yılından beri İzmir’deki bilimsel kazı çalışmalarına maddi destek sunan İzmir Büyükşehir Belediyesi, öz kaynaklarıyla gerçekleştirdiği kamulaştırmalarla Smyrna Agorası’nın bulunduğu kazı alanını İkiçeşmelik Caddesi ile entegre hale getirirken, uzun yıllar gecekonduların altında kalan Antik Smyrna Tiyatrosu da gün ışığına çıkarılmaya başlandı.
İzmir İçin Önem Arz Ediyor
Maddi Destek Programı çerçevesinde, İzmir ve çevresinde 16 arkeolojik kazı alanına ev sahipliği yapılıyor. İzmir Büyükşehir Belediyesi, sürdürdüğü destek ile insanlığın ortak kültürel miraslarından olan bu alanların korunmasını ve görünür hale gelmesini hedefliyor. 2025 yılı itibarıyla yürürlüğe girecek yeni protokol çerçevesinde, Smyrna Antik Kenti Kazı Başkanlığı’na sağlanan destekle antik tiyatronun hızlı bir şekilde kente kazandırılması planlanıyor. Efes Antik Tiyatrosu büyüklüğünde olan Antik Smyrna Tiyatrosu, 20 bin kişinin kapasitesine sahip olmasıyla İzmir için büyük bir önem taşıyor.
Büyükşehir Desteği Sürüyor
İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin destekleri hakkında bilgi veren Arkeolog Tuna Sinan Derbentoğulları, “İzmir Büyükşehir Belediyesi, Smyrna Antik Kenti kazı çalışmalarına 2012 yılından bu yana maddi ve ayni destek veriyor. Bu destekler, envanter oluşturulması, bilimsel kazı çalışmaları ve kazı ekibinin desteklenmesi amacı taşımaktadır” diye belirtti. Derbentoğulları, İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin kentte devam eden 16 kazıyı desteklediğine de dikkat çekti.
Kazı Çalışmaları Devam Ediyor
2007 yılından beri İzmir’in tarihi kent merkezindeki kazı çalışmalarını yöneten Smyrna Antik Kenti Kazı Başkanı ve İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Türk İslam Arkeolojisi Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Akın Ersoy, “Çalışmalarımızda Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın maddi desteği ile İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin katkıları büyük önem taşıyor. Ayrıca farklı sponsorlarımız da mevcut. Şu an kazıları iki ana noktada yürütüyoruz. Antik Smyrna Agorası’nda, Kemeraltı yönüne bakan tarafta, bir hamamın gymnasium bölümünü gün yüzüne çıkarmaya yönelik çalışmalar yapıyoruz. Diğer çalışma alanımız ise Antik Smyrna Tiyatrosu üzerindedir” şeklinde konuştu. Prof. Dr. Ersoy ayrıca, ören yerinin içinde Osmanlı dönemine ait sarnıçlı çeşmeler ve iç han yapılarının bulunduğunu belirtti.
Efes Antik Tiyatrosu Büyüklüğünde Bir Yapı
Antik Smyrna Agorası'nın sadece ticari ve idari bir merkez olmadığını, tarihin farklı dönemlerinde dini ve sosyal etkinlikler için de kullanıldığını vurgulayan Ersoy, başlangıçta küçük ölçekli etkinliklerin agorada yapıldığını; zamanla bu etkinliklerin Antik Smyrna Tiyatrosu’na taşındığını ifade etti. İzmir’in Efes Antik Tiyatrosu büyüklüğünde bir tiyatroya daha sahip olduğunu belirten Ersoy, Antik Smyrna Tiyatrosu’nda hem dini hem de kültürel etkinliklerin yapıldığını sözlerine ekledi.
Kemeraltı, Smyrna Agorası'nın Ticari Kimliğini Yansıtıyor
Prof. Dr. Akın Ersoy, Smyrna Agorası'nın Büyük İskender döneminde kurulan antik kentin tam merkezinde bulunduğunu belirtti. Kemeraltı'nın günümüzdeki en büyük açık hava çarşılarından biri olarak, geçmişte Antik Smyrna Agorası'nın oluşturduğu ticari iklimin temelini oluşturduğunu ifade etti. Antik dönemde kentin, Bugünkü Kadifekale ile Kemeraltı arasında yer aldığını ve o dönemde Kemeraltı’nın yerinde bir iç limanın bulunduğu bilgisini paylaştı. Ersoy, Bizans Dönemi'nden itibaren hız kazanan dolgu çalışmaları sonucu iç limanın zamanla yapılaşmaya açıldığını kaydetti.
Antik Dönemde Su Kaynağı Önemliydi
Ersoy, antik dönemde suyun varlığının kent planlamasında önemli bir yere sahip olduğunu ve İzmir’in bu konuda şanslı bir konumda bulunduğunu ifade etti. Kadifekale'nin altındaki su kaynaklarının, İzmir için kritik bir kaynak sağladığını vurgulayan Ersoy, Antik Smyrna Agorası’ndaki suyun bu doğal kaynaklardan geldiğini belirtti. Şu anda içilemez nitelikte olsa da, bu suyun park ve bahçeleri sulamak için kullanılabileceğini de ekledi.
