Çok sayıda medeniyete ve inanca ev sahipliği yapmış olan İzmir, ilginç olaylara sahne olmuş bir kent. Bu hikayelerden geriye ise tarihi yapılar kalmış. Bu yapılardan biri de Konak’ta bulunan Agora Müze ve Sergi evi.
Bu yapı, 17. yüzyıla ait bir yapı olup sembolik olarak Sabatay Sevi ile ilişkilendirilir.
Sabatay Sevi kimdir?
Sabatay Sevi, 1 Ağustos 1626 tarihinde İzmir’de doğmuştur. Sevi, çocukluğundan beri kendini ilahiyata adamış ve dönemin önemli Yahudi alimlerinden biri haline gelmiştir. Sevi, Yahudilerin çaresizlik içinde kurtarıcı beklediği zamanlarda kendisini Mesih ilan etmiştir. Bunun üzerine 1650 yılında hahamlar kurulu tarafından İzmir’den kovulmuştur. Yıllar boyunca Selanik, Kahire, İstanbul ve Kudüs’te sürgün hayatı yaşamış, bu süreç içinde düşüncelerini Avrupa’ya yaymayı başarmıştır.
1665 yılında İzmir’e döndüğünde büyük karışıklıklara sebep olmuştur. Bu nedenle Osmanlı makamları tarafından Gelibolu’ya götürülerek hapsedilmiştir. Ölüm ya da İslam arasında tercih yapmaya zorlandığında Müslümanlığı seçmiş, ancak inancına gizlice bağlı kalmaya devam etmiştir. Onu takip edenler, Dönme veya Sabetayist olarak anılmaktadır. Sabatay Sevi’nin inancına sadık kaldığı ve cemaatinin onu izlediği anlaşılınca yeniden tutuklanarak sürgün edilmiştir. Sevi, 1676 yılında Karadağ sınırları içinde, Adriyatik kıyısındaki Ülgün’de hayatını kaybetmiştir.
Sabatay Sevi’nin İzmir’deki evi
Sevi’nin Kortejosu olarak anılan üç katlı bir ev, Konak’ta yer almaktadır. Sevi, İzmir’de bulunduğu sırada zamanının büyük bir kısmını bu evde yalnız kalarak geçirmiştir. Evin alt katları ikametgâh, üst katları ise ziyaretgah olarak kullanılmaktaydı.
Sabatay Sevi’nin evi, 30 Kasım 1925 tarihine kadar Türbe ve Tekkeleri Kapatma Kanunu çıkarılana dek ziyaretgah olarak hizmet vermeye devam etmiştir. Bu tarihten sonra bile, 1960’lara kadar müritleri buraya gelerek mum yakıp ibadet etmeyi sürdürmüşlerdir.
2000’lerin başında ise ev tamamen terkedilmiş, Agora çalışmaları kapsamında tescillenen bu yapı yıkılmaktan kurtarılmış ve restore edilerek halkın hizmetine açılmıştır.
