Türkiye Kupası’nda final heyecanı bu sezon yeniden yaşanıyor. Ziraat Bankası’nın sponsorluğunda düzenlenen bu organizasyon, geçmişten bugüne birçok unutulmaz ana sahne oldu.
Tek ve çift maçlı finaller
Turnuvada finaller şimdiye kadar 31’er kez tek ve çift maç formatında gerçekleştirildi. 1965-1966 sezonundan itibaren, belirli dönemlerde final karşılaşmaları tek maç olarak yapılırken; diğer dönemlerde çift maç formatına geçilmiştir.
Hükmen galibiyet ve kura ile gelen şampiyonluklar
Türkiye Kupası tarihinde yalnızca birer kez hükmen galibiyet ve kura atışı ile şampiyon belirlendi. 1963-1964 sezonunda Galatasaray ve Altay arasındaki finalin rövanşında Altay maça çıkmadığı için Galatasaray hükmen 3-0 galip olarak ilan edildi. 1966-1967 sezonunda ise Altay ile Göztepe arasında oynanan 2-2’lik maçın ardından kura ile kupayı Altay kazanmıştır.
Uzatmalarda kupaya ulaşanlar
Kupa, toplamda sekiz kez uzatma dakikalarının ardından sahibini buldu. Bu finallerden bazıları şunlardır:
- 1968-1969: Göztepe, Galatasaray’ı uzatmada elemiştir.
- 1983-1984: Trabzonspor, Beşiktaş’ı 2-0 mağlup etmiştir.
- 2005-2006: Beşiktaş, Fenerbahçe’yi 3-2 ile geçmiştir.
- 2021-2022: Sivasspor, Kayserispor’u 3-2 yenmiştir.
Penaltılarla gelen şampiyonluklar
Altı kez, şampiyonluk penaltı atışları ile belirlenmiştir. Bu dramatik finallerden bazıları ise şunlardır:
- 1975-1976: Galatasaray, Trabzonspor’u penaltılarla geçmiştir.
- 2000-2001: Gençlerbirliği, Fenerbahçe’yi penaltılarla mağlup etmiştir.
- 2016-2017: Atiker Konyaspor, Medipol Başakşehir’i seri penaltılarla 4-1 yenmiştir.
En ilginç final
1991-1992 sezonunda Bursaspor, ilk maçı 3-0 kazanmasına rağmen rövanşta Trabzonspor’a 5-1 yenilerek kupayı kaybetmiştir. Bu eşleşme, kupa tarihinin en dramatik dönüşlerden biri olarak kaydedilmiştir.
En farklı skorlar
Final tarihindeki en farklı galibiyet, 1986-1987 sezonunda Gençlerbirliği’nin Eskişehirspor’u 5-0 yenmesi ile yaşanmıştır. Ayrıca Galatasaray, Trabzonspor ve Kocaelispor’un da 4 farklı galibiyetleri bulunmaktadır.
En gollü final
1999-2000 sezonundaki Galatasaray – Antalyaspor maçı, 5-3’lük skorla tarihe geçmiştir. Uzatmalara giden bu mücadele toplamda 8 gol ile tamamlanmıştır.
“Duble” başarılar
15 farklı sezonda lig şampiyonluğu ile Türkiye Kupası’nı aynı anda kazanan takımlar olmuştur. Bu başarıyı en çok Galatasaray (7 kez) yakalamış, Fenerbahçe (3), Beşiktaş (3) ve Trabzonspor (2) de bu başarıyı elde eden kulüpler arasında yer almıştır.
Bu sezon Süper Lig’de son 3 haftaya 8 puan farkla lider giren Galatasaray, Türkiye Kupası’nda da finalde yer alarak duble yapma şansını sürdürmektedir.
Rekorlar ve unvanlar
- En çok kazanan: Galatasaray (18 kupa)
- Üst üste en fazla kazanan: Galatasaray (1963-1966, 4 kez)
- Tüm maçlarını kazanarak şampiyon olanlar: 1985-1986 Bursaspor, 1988-1989 ve 1989-1990 Beşiktaş, 2002-2003 Trabzonspor
Hem futbolcu hem teknik direktör olarak kupa kazananlar
Toplamda 12 isim, hem futbolcu hem de teknik direktör olarak Türkiye Kupası’nı kazandı. Bu isimler arasında Fatih Terim, Mustafa Denizli, Şenol Güneş, Okan Buruk ve Sergen Yalçın gibi tanınmış kişiler bulunmaktadır.
Üç ayrı takımla final oynayanlar
Kupa tarihinde bazı futbolcular, üç farklı kulüple final heyecanı yaşamıştır. Emre Belözoğlu (Galatasaray, Fenerbahçe, Başakşehir) ve Burak Yılmaz (Beşiktaş, Trabzonspor, Galatasaray) bu isimler arasında yer almaktadır.
En çok şampiyonluk yaşayan teknik direktörler
Üçer kez kupa sevinci yaşayan teknik direktörler şunlardır:
- Ahmet Suat Özyazıcı (Trabzonspor)
- Gündüz Kılıç (Galatasaray)
- Fatih Terim (Galatasaray)
- Aykut Kocaman (Fenerbahçe ve Konyaspor)
