İzmir'in Seferihisar ilçesi Sığacık Mahallesi'nde bulunan ve Teos Marina tarafından işletilen Teos Yat Limanı'nın kapasite artışı için Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğü harekete geçmişti.
Proje Askıda
Teos (Sığacık) Yat Limanının kapasite artışına yönelik projesi askıya alındı.
Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı'na ait limana ilişkin hazırlanan proje, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından onaylanan son haliyle 10 takvim günü boyunca itiraza ve görüşlere açıldı.
Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan projede, limanın kuzeyinde yeni yüzer iskeleler, yüzer dalgakıranlar ve beton platformlar inşa edilmesi; mevcut liman içinde ek yapıların dahil edilmesi planlanıyor.
Bölge Halkının Deprem ve Tsunami Endişesi
Seferihisar halkı ve çevre örgütleri, yat limanı projesine ekolojiye ve kent hasarına yol açacağı gerekçesiyle karşı çıkıyorlar.
Bölge halkı, 2020 yılında Samos depremi sırasında Sığacık’ta bir tsunami deneyimlemişti. Marinanın kapasite artışı durumunda, olası bir depremde yeniden bir tsunami yaşanması halinde suyun debisinde artış olacağı ve bunun Sığacık’a olan etkisinin daha yıkıcı olacağı öngörülüyor.
Deprem Uzmanı Ercan: Hiçbir Yapılaşmaya Girişilmemeli
Jeofizik Yüksek Mühendisi Prof. Dr. Övgün Ahmet Ercan tarafından 5 Mayıs 2024 tarihinde yayınlanan “Sığacık Koyunun Deprem, Süpürtü (Tsunami) Gizil Gücü İle Koy İçi Yapılaşma Sakıncaları” başlıklı raporda, Teos (Sığacık) Yat Limanı projesinin deprem riski nedeniyle hayata geçirilmemesi gerektiği ifade ediliyor.
Raporda; Sığacık Koyu'nda bulunan Teos (Sığacık) Marina’da, yapılacak eklemelerin koy içindeki yapılaşmayı artıracağı, bu durumun da koyun doğal görüntüsünü ve su ekosistemini olumsuz etkileyeceği belirtiliyor.
Olası Bir Depremde Tsunami Yaşanabilir
30 Ekim 2020'de Sığacık koyunda büyük bir tsunami hasarının yaşandığına dikkat çeken raporda; Ege Denizi’ndeki etkin deniz içi kırıklarının depremler yaratacağı ve bunların süpürtü (tsunami) oluşturma olasılığı bulunduğu vurgulanıyor. Doğal yaşamı korumak adına deniz içindeki hiçbir yapılaşmaya gidilmemesi gerektiği ifade ediliyor.
İzmir Yaklaşık 137 Yıldır Suskun
Raporda yer alan bilgilere göre; İzmir'i etkileyen büyük depremlerin dağılımı şu şekilde sıralanıyor:
“İzmir içinde deprem üretecek en aktif fay, körfezin güney kıyısı boyunca uzanan İzmir fayıdır. Son 2000 yıl içinde yalnızca 3 kez kükreyerek, 7,0 büyüklüğünde yıkıcı depremler meydana getirmiştir. Bu fay, süpürtü de üretebilir.
İzmir'de görülen son büyük deprem, 1883'de olan Alaçatı 7,0 depremidir. İzmir, yaklaşık 137 yıldır suskun. Uzun vadeli kestirimlerime göre 2080 yıllarında oldukça yüksek bir faaliyet göstermesi beklenirken, hali hazırda gerginlik biriktirmektedir. Veri eksikliği nedeniyle, kestirimlerde belirsizlik söz konusudur.”
Sığacık'ta Deprem Olasılığı Nedir?
Raporda, Sığacık’ta deprem olasılıklarına ilişkin bilgiler ise şöyledir:
Teos Marina eklenti alanı için yapılmış ÇED jeofizik çalışmasındaki tahminlere göre;
a. 10 yıl içinde 6,5'lik bir depremden etkilenme oranı yüzde 41, 7,0 için yüzde 19, 7,5 için ise yüzde 8'dir.
b. 50 yıl içinde 6,5'lik depremden etkilenme oranı yüzde 93, 7,0 için yüzde 66, 7,5 için yüzde 36'dır.
Yeni deprem yönetmeliğine göre Sığacık için önerilen en büyük yer ivmesi PGA 475 ya da 0,447g'dir. Depremler 0,1g'den sonra yıkım sağlamaktadır. Bu değer, öngörülenin 4.5 katıdır.
“Diri Kırıkların Yürümesi Eklenti Yat Limanını Doğrudan Etkileyecektir”
Bu saptamalar, Girit, Rodos ya da diğer Ege Adaları'nda meydana gelebilecek 7,0 ile 7,5 arasında deprem durumunda, Teos Marina ile Sığacık'ta çok daha büyük süpürtü (tsunami) hasarları yaratılacağını göstermektedir.
Ayrıca, Değirmentepe'nin her iki yanında, biri Teos kenti batısında, diğeri Akkum kumsalında olmak üzere çok sayıda kuzey-güney doğrultulu kırıklar mevcuttur. Bu kırıkların izleri, tekne ile yapılan inceleme gezilerinde tespit edilmiştir. Sözü edilen kırıkların hareket etmesi durumunda, deprem anında eklenti yat limanını doğrudan etkilemesi beklenmektedir.
“Olası Bir Tsunami, Millî Servet Yitimine Neden Olur”
Girit, Rodos, Sisam, Sakız, İkerya ya da diğer Ege Adaları'nda meydana gelebilecek 7,0 ile 7,5 arasındaki depremler, Teos Marina ile yapılacak dolgu, dalgakıranlar gibi deniz içi yapılaşmasının Sığacık'taki halkı ve deniz yaşamını doğrudan etkileyeceği raporda bildirilmektedir. Ayrıca, canlıların doğal yaşam alanlarının oluşacak kirlilikle birlikte en az üçte bir azalacağı belirtilmektedir.
Sığacık koyu ve onu daraltan Teos Marina'nın gelecekte olası bir tsunami dalgasının verebileceği hasardan korunma şansı olmadığı ayrıca vurgulanmaktadır. Yatların yarattığı deniz içindeki kirlilik ise tüm koya yayılacak ve deniz ekosistemine, doğal yaşama zarar verecek ve milli servet kaybına yol açacaktır.
“Arkeolojik Sit Alanı İlan Edilmeli”
Raporda; ÇED bildirisinde koy içinde gerçekleştirilen deniz içi jeofizik (sismik yansıma) kesitlerinde, Teos örenine giden üç adet arkeolojik önemi olan kanalın arkeolojik miras açısından korunması gerektiği vurgulanmakta ve bu alanın sit alanı olarak ilan edilmesi gerekliliği belirtilmektedir. Yapılması planlanan eklenti yat limanının, bu arkeolojik buluntuların yok olmasına sebep olacağı ifade edilmektedir.
