İstanbul Büyükşehir (İBB), yürütülen soruşturmalar nedeniyle tutuklu bulunan Beylikdüzü Belediye Başkanı Murat Çalık'ın sağlık sorunları sebebiyle aylardır cezaevinde tutulmasına karşı tepkiler devam ediyor. Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV), Çalık'ın sağlık durumu hakkında bir yazılı açıklama yaptı. TİHV, açıklamasında şu ifadelere yer verdi:
“Yaşam hakkı esastır. Devletler, tüm yurttaşların yaşam hakkını korumakla yükümlüdür. Birleşmiş Milletler (BM) Mandela Kuralları’na göre, her mahpusun sağlığa erişim hakkı vardır ve mahpuslara sağlık hizmetleri sunulması devletin sorumluluğundadır. İstanbul Beylikdüzü Belediye Başkanı Mehmet Murat Çalık’ın durumu, yaşam hakkı ihlalinin yanı sıra, sağlığa erişim hakkının kısıtlanması nedeniyle işkence ve diğer kötü muamele yasağının ihlali kapsamındaki bir durum olarak değerlendirilmektedir.
Tutukluluğu kaldırılarak acilen tedavi altına alınmalıdır
Mehmet Murat Çalık, Adli Tıp Kurumu’nun kararının beklenmeksizin tutukluluğu kaldırılarak acilen tedavi altına alınmalıdır. Ceza yargılaması ve infaz sürecinin amacı, kişiyi infaz kurumlarında ölüme mahkûm etmek değildir. İnsan haklarına yönelik uluslararası metinler, devletlere, özgürlüklerinden mahrum bırakılan bireylerin yaşam haklarını koruma ve sağlık durumlarının bozulmasını önleme sorumluluğunu yüklemektedir. Ancak, İstanbul Beylikdüzü Belediye Başkanı Mehmet Murat Çalık’ın karşılaştığı ciddi sağlık sorununu izleyen süreç, bu sorumlulukların yerine getirilmediğini, tutuklama ve hürriyeti bağlayıcı cezaların adeta örtülü bir şekilde ölüm cezasına dönüşecek bir duruma geldiğini göstermektedir.
Durumunun giderek kötüleşmesine göz yumulması kabul edilemezdir
M. Murat Çalık ile ilgili olarak İzmir Katip Çelebi Üniversitesi tarafından hazırlanan raporda, sağlık durumunun yaşamsal risk taşıdığı ve derhal tutukluluk halinin sonlandırılması gerektiği vurgulanmıştır. Ancak bu raporların Adli Tıp Kurumu (ATK) tarafından onaylanması gerektiği gerekçesiyle sürecin geciktirilmesi, bireyin yaşamını tehlikeye atmakta ve sağlık durumunun giderek kötüleşmesine göz yumulmasını kabul edilemez kılmaktadır. Birleşmiş Milletler (BM) Mandela Kuralları’na göre, her mahpusun sağlığa erişim hakkı vardır ve mahpusların sağlık hizmetlerine erişmesi, devletin sorumluluğundadır. Mahpuslar, toplumda mevcut sağlık standartlarından eşit şekilde faydalanmalı, hukuki statüleri nedeniyle ayrımcılığa maruz kalmamalı ve gerekli sağlık hizmetlerine ücretsiz olarak ulaşabilmelidir. Bu nedenle, yargı organlarının mevcut raporları dikkate alarak M. Murat Çalık’ın tutukluluğunu hemen ertelemesi ve uygun bir sağlık kurumunda tedavi edilmesini sağlaması beklenmektedir. Ayrıca, tutukluların sağlık durumlarının değerlendirilmesinin mutlaka ATK tarafından yapılmasını zorunlu kılan bir yasal düzenleme bulunmamaktadır. Bu durumda, M. Murat Çalık’ın tahliyesi için ATK kararını beklemeye gereksinim yoktur. Ayrıca, tanı ve tedavi imkanları sınırlı olan, hekimlik etiği ve bilimsel standartlara aykırı kararlar alan bir kurumun kararlarının zorunlu kılınması, bireyin yaşamı ve sağlığı konusundaki endişeleri daha kritik bir noktaya taşımaktadır.
Yakınlarının gözetiminde bulunması sağlanmalıdır
M. Murat Çalık’ın durumu, yaşam hakkının ihlalinin yanı sıra, sağlığa erişim hakkının engellenmesi nedeniyle işkence ve diğer kötü muamele yasağının ihlali kapsamında değerlendirilebilecek bir durumdur. Mevcut sağlık sorunlarının yol açabileceği komplikasyonlar sebebiyle, tam teşekküllü bir hastanede acil tıbbi müdahale yapılmalı, tedavi altına alınarak, temiz ve hijyenik koşullarda, yakınlarının gözetiminde bulunması sağlanmalıdır.
Adalet Bakanlığı’nı ve ilgili yargı organlarını derhal sorumluluk almaya çağırıyoruz: İstanbul Beylikdüzü Belediye Başkanı Mehmet Murat Çalık, yaşam hakkı ve sağlık hakkının korunması adına ATK kararını beklemeden tutukluluğunun kaldırılarak acilen tedavi altına alınmalıdır.”
