Enflasyonun artmasıyla birlikte vatandaşlar ve yatırımcılar, para arzının ekonomi üzerindeki etkilerini merak etmeye başladı. Tecrübeli iktisatçı Dr. Mahfi Eğilmez, blog sayfasında bu konudaki soruları yanıtlayarak enflasyon ile para arzı arasındaki ilişkiyi detaylı bir şekilde açıkladı.
ENFLASYONA NEDEN OLAN TEMEL FAKTÖRLER
Eğilmez, enflasyonu tetikleyen faktörleri şu şekilde sıraladı:
- Para arzının enflasyon ve büyüme oranı toplamından hızlı bir şekilde artması
- Kur artışlarının girdi maliyetlerini yükseltmesi
- Üretim ve üretim araçları ile girdilerdeki fiyat artışları
- Gelecek ile ilgili beklentilerin bozulması
- Bütçe dengesinin gelirler aleyhine gelişmesi ve açık vermesi
PARA ARZINI ARTIRAN UNSURLAR
Para arzının, dolaşımdaki kağıt ve madeni paralar ile vadeli ve vadesiz mevduatlardan oluştuğunu belirten Eğilmez, para miktarının Merkez Bankası ve Darphane sorumluluğunda, mevduatların ise bankaların kontrolünde olduğunu vurguladı.
Eğilmez, Merkez Bankası'nın piyasadaki para miktarını ekonominin ihtiyaçlarına göre artırmasının para arzını yükselttiğini ifade etti. Ayrıca bankaların, mevduat karşılığında kredi vererek bu süreci tekrarlamalarının da para arzını artırdığını belirtti.
PARA ARZI NASIL DÜZENLENİR?
Eğilmez, TCMB’nin piyasadaki para miktarını azaltıp artırarak para arzını kontrol edebileceğini açıkladı. Zorunlu karşılık oranlarının değişmesi, bankaların kaydi para yaratma kapasitesini etkileyebilir. Ayrıca banka kredilerine getirilecek kısıtlamalar ve BDDK, SPK gibi finansal otoritelerin alacağı önlemlerle de para arzı düzenlenebilir.
DOLAR
EURO
İNG. STERLİNİ
İSV. FRANGI
KAN. DOLARI
ÇEYREK ALTIN
BITCOIN